4 Ağustos 2007 Cumartesi

Irak'ın yakın tarihi-SAVAŞA HAYIR







1920 25 Nisan - Osmanlı denetiminden kopan Irak, İngiliz denetimi altına girdi.
1921 23 Ağustos - Mekke Şerifi Hüseyin Bin Ali'nin oğlu Faysal Irak'ın ilk kralı olarak taç giydi.
1923 3 Ekim - Irak bağımsız bir devlet oldu.
1958 14 Temmuz -Tümgeneral Abdülkerim Kasım ve Yüzbaşı Abdülselam Muhammed Arif tarafından düzenlenen bir darbeyle kraliyet devrildi. Irak cumhuriyet ilan edildi, Arif başbakan oldu.
1963 8 Şubat - Kasım Arap Sosyalist Baas Partisi'nce (ASBP) düzenlenen bir darbeyle devrildi. Arif devlet başkanı oldu.18 Kasım - Arif ve bir grup subay Baas hükümetini devirdi.
1966 13 Nisan - Arif helikopterinin düşmesi sonucu öldü.17 Nisan - Arif'in ağabeyi General Abdülrahman Muhammed Arif devlet başkanlığı görevini devraldı.
1968 17 Temmuz - Arif Baas Partisi'nce düzenlenen bir darbeyle devrildi. General Ahmed Hasan El Bakr devlet başkanı oldu. Yardımcılığına ise 31 yaşındaki Saddam Hüseyin getirildi.
1970 11 Mart - Devrim Komuta Konseyi ve Kürdistan Demokrat Partisi lideri Molla Mustafa Barzani arasında, Kürtlerin özerklik haklarını düzenleyen anlaşma imzalandı.
1972 11 Mart - Irak ve Sovyetler Birliği arasında 15 yıllık bir Dostluk ve İşbirliği Anlaşması imzalandı.
Petrol şirketinin millileştirilmesi
1972 Irak hükümeti, Irak Petrol Şirketi'ni millileştirdi.

Petrol şirketinin millileştirilmesi Irak ekonomisine büyük gelir kazandırdı
1974 Bağdat yönetimi 1970 anlaşmasının koşulları uyarınca Kürtlere sınırlı özerklik verdi ancak KDP bunu reddetti.
1975 Mart - Petrol İhrac Eden Ülkeler Teşkilatı OPEC'in Cezayir'de düzenlediği bir toplantıda Irak ve İran sınır anlaşmazlıklarına son veren bir anlaşma imzaladılar
1979 16 Temmuz - Devlet Başkanı Bakr istifa ederek yerini Saddam Hüseyin'e bıraktı.
1980 1 Nisan - Mustansiriye Üniversitesi'nde Başbakan Yardımcısı Tarık Aziz'e düzenlenen saldırıyı İran yanlısı Dava Partisi üstlendi.
İran - Irak savaşı
1980 4 Eylül - İran Irak sınırındaki bazı köyleri topa tuttu. Irak yönetimi bu olayı İran Irak savaşının başlangıcı olarak kabul etti.

İran Irak savaşı Saddam Hüseyin yönetiminin en akılda kalan olaylarından17 Eylül - Irak, İran ile yapılan 1975 anlaşmasını lağvetti22 Eylül - Irak, İran hava üslerine saldırdı23 Eylül - İran, Irak'ın askeri ve ekonomik hedeflerini vurdu.
1981
7 Haziran - İsrail Bağdat yakınlarındaki Tuveyta'daki nükleer araştırma merkezlerini bombaladı.
Kürtlere kimyasal saldırılar
1988
16 Mart - Irak yönetimi ülkenin kuzeyindeki Halepçe'de kimyasal silahlar kullandı20 Ağustos - İran ve Irak arasında Birleşmiş Milletler tarafından oluşturulan, İran Irak askeri izleme grubu UNIIMOG denetiminde ateşkes ilan edildi.
1990 15 Mart - Bir askeri tesiste casusluk yapmak suçlamasıyla yakalanan Londra merkezli Observer gazetesi için çalışan İran doğumlu gazeteci Ferzad Bazoft Bağdat'ta asıldı.
Kuveyt'in işgali ve Körfez Savaşı
1990 2 Ağustos - Irak Kuveyt'i işgal etti. Birleşmiş Milletler 660 sayılı kararı ile işgali kınayarak Irak'tan derhal çekilmesini istedi.6 Ağustos - Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi 661 sayılı kararıyla Irak'a ekonomik yaptırım uygulamaya başladı.8 Ağustos - Irak, Kuveyt'i ilhak ettiğini duyurdu.29 Kasım - Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi 678 sayılı kararı ile, 660 sayılı kararın uygulanmasının sağlanması için 'gereken tüm yöntemlerin kullanılması'na yetki verdi.
1991

Körfez Savaşı Irak için hem ekonomik hem askeri anlamda yıkım getirdi
16-17 Ocak - Koalisyon güçlerinin Irak'ı havadan bombardımanıyla Körfez Savaşı başladı. Hava saldırıları, 'Çöl Fırtınası Operasyonu' olarak adlandırılıyordu.
13 Şubat - ABD uçaklarının Bağdat'taki Emiriye'de bir sığınağı vurması sonucu 300'ü aşkın kişi öldü.24 Şubat - Kara kuvvetleri de operasyona katıldı.27 Şubat - Kuveyt kurtarıldı, Irak kuvvetleri çekilmeye başladı.
Ateşkes
1991 3 Mart - Irak ateşkes koşullarını kabul etti.Mart/Nisan - Irak kuvvetleri ülkenin kuzey ve güneyinde çıkan ayaklanmaları bastırdı.8 Nisan- Kuzey Irak'ta bir BM güvenli bölgesi oluşturmaya yönelik plan Avrupa Birliği toplantısında kabul edildi.10 Nisan - ABD Irak'tan bölgedeki tüm askeri faaliyetlerini durdurmasını istedi.
1992 26 Ağustos - Irak'ın güneyinde, 32 derece paraleli sınır olacak biçimde Irak uçaklarının girmesine izin verilmeyen bir uçuşa yasak bölge oluşturuldu.
1993
27 Haziran - ABD güçleri Kuveyt'te Nisan ayında Başkan George Bush'un uğradığı suikast girişimine misilleme olarak, Bağdat'taki Irak istihbarat karargahına füze saldırısı düzenledi.
199429 Mayıs - Saddam Hüseyin Başbakan oldu.10 Kasım - Irak Ulusal Meclisi Kuveyt'in sınırlarını ve bağımsızlığını tanıdı.
Petrol karşılığı gıda programı
1995

Güvenlik Konseyi Irak'a gıda karşılığı petrol satma hakkı verdi.
14 Nisan - Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi 986 sayılı kararıyla Irak'ın petrol ihracatına gıda ve ilaç satın almasına olanak verecek biçimde kısmen yeniden başlamasına onay verdi. Bu düzenleme petrol karşılığı gıda programı olarak adlandırıldı.Irak bu programı 1996 Mayıs'ına kadar kabul etmedi. Programın uygulanmasına ancak 1996 Aralık'ında başlandı.Ağustos - Saddam Hüseyin'in damadı General Hüseyin Kamil Hasan El Mecid, kardeşi ve aileleri Irak'tan ayrılarak Ürdün'e sığındı.15 Ekim - Saddam Hüseyin 7 yıl daha başkan olmasını sağlayan bir referandumu kazandı.
1996
20 Şubat - Saddam Hüseyin'in affettiğini ilan ettiği ve ülkeye davet ettiği Hüseyin Kamil Hasan El Mecid ve kardeşi Bağdat'a döndüler ve 23 Şubat'ta öldürüldüler.31 Ağustos - Celal Talabani ile mücadele halindeki KDP'den yardım talebi alan Irak kuvvetleri kuzeydeki uçuşa yasak bölgeye girerek saldırı düzenlediler ve Erbil'i aldılar.

Uday'ın suikast girişiminde sakatlanması, Kusay'ın öne çıkmasına yol açtı3 Eylül - ABD kuzeydeki uçuşa yasak bölgeyi Bağdat'ın hemen güneyine, 33 dereceye kadar çıkacak biçimde genişletti.12 Aralık - Saddam Hüseyin'in büyük oğlu Uday, Bağdat'ta uğradığı suikast girişiminde ağır yara aldı.
1998
31 Ekim - Irak Birleşmiş Milletler'in Irak'ın kitle imha silahlarını imhasına nezaretten Sorumlu komisyonu UNSCOM ile işbirliği yapmayı durdurdu.
Çöl Tilkisi Operasyonu
1998
16-19 Aralık - Birleşmiş Milletler çalışanlarının Bağdat'tan tahliyesi ardından ABD ve İngiltere Irak'ın nükleer kimyasal ve biyolojik silahlarını imha etmek amacıyla 'Çöl Tilkisi Operasyonu' adı altında bir hava bombardımanı kampanyası düzenledi.
1999
19 Şubat - Şiilerin dini lideri Büyük Ayetullah Seyid Muhammed Sadık El Sadr Necef'te uğradığı suikast sonucu öldü.17 Aralık - Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu 1284 sayılı kararıyla UNSCOM'un yerini almak üzere BM İzleme Değerlendirme ve Denetleme Komisyonu UNMOVIC'i kurdu. Irak kararı kabul etmediğini açıkladı.
2001
Şubat - İngiltere ve ABD Irak'ın hava savunma şebekesini çökertmek üzere bombardımanlar düzenledi. Bu bombardımanlar uluslararası toplumdan pek destek görmedi.
Mayıs - Saddam Hüseyin'in oğlu Kusay Baas Partisi liderliğine seçildi. Bu karar babasının ardından liderliği devralmaya hazırlandığı biçiminde yorumlandı.
2002
Nisan Bağdat İsrail'in Filistin topraklarına girmesini protesto etmek üzere petrol ihracını durdurdu. Ancak Saddam Hüseyin'in ısrarlı çağrılarına rağmen ambargo eylemine destek veren başka Arap ülkesi olmadı. Irak'ın petrol ihracatı 30 gün sonra yeniden başladı.
13 Eylül - ABD Başkanı George W Bush Birleşmiş Milletler Genel Kurulu için toplanan dünya liderlerine Irak'ın yarattığı 'ağır ve yaklaşan tehdit' konusunda harekete geçilmesi çağrısında bulundu. Bush bu çağrıya şüpheyle yaklaşan dünya liderlerine bu konuda bir şey yapmayacaklarsa ABD'nin harekete geçmesini engellememelerini söyledi. Aynı ay içinde İngiltere Başbakanı Tony Blair Irak'ın askeri imkanları hakkında bir istihbarat dosyası yayımladı.Ekim - Bağdat yönetimi yapılan bir referandumda Saddam Hüseyin'in 7 yıl daha iktidarda kalması için halkın yüzde yüzünün oy kullandığını açıkladı.Kasım - Birleşmiş Milletler silah denetçileri Irak'a döndü. Denetçilere yetki veren yeni BM kararı eğer BM kararlarını 'somut biçimde' ihlal eder bulunursa Irak'ın ağır sonuçlarla karşılaşacağı uyarısında bulunuyordu.
2003
Mart BM silah denetim heyeti başkanı Hans Blix, Irak'ın işbirliğini artırdığını ancak Irak'ın kararlara ne kadar uyduğunu tespit etmek için daha fazla ihtiyaç duyduklarını söyledi.
Saddam Hüseyin'in devrilişi
2003
17 Mart - İngiltere'nin Birleşmiş Milletler'deki temsilcisi Irak konusundaki diplomatik sürecin son bulduğunu açıkladı. Silah denetçileri ülkeden tahliye edildi. ABD Başkanı George Bush, Saddam Hüseyin ve oğullarına 48 saatte ülkeyi terketmezlerse savaş açılacağını söyledi.20 Mart - Amerikan füzeleri sabaha karşı Bağdat'a düşmeye başladı. Saddam Hüseyin'i taşıyan bir konvoyu hedef aldığı belirtilen bu saldırı ABD öncülüğünde Saddam Hüseyin'i devrimeye yönelik operasyonun başlangıcıydı. Bunu takip eden günlerde Amerikalı ve İngiliz kara kuvvetleri ülkeye gündeyden girdi.

ABD öncülüğündeki kuvvetlerin Bağdat'a ulaşması yaklaşık 1 ay sürdü
9 Nisan - ABD güçleri Bağdat'ın merkezine doğru ilerlemeye başladı. Saddam Hüseyin'in kent üzerindeki denetimi çözüldü. Bunu izleyen günlerde Kürt savaşçılar ve Ameirklı askerler kuzeydeki Kerkük ve Musul kentlerini aldılar. Başkentte ve diğer büyük kentlerde yaygın biçimde yağma olayları yaşandı.Nisan - ABD eski Irak rejiminin üyelerinden yakalamayı istediği en önemli 55 ismi açıkladı. Bu isimler bir iskambil destesi haline getirilip askerlere dağıtıldı. Eski Başbakan yardımcısı Tarık Aziz gözaltına alındı.Mayıs - Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, Irak'ta ABD öncülüğünde kurulan idareyi destekleyen ve ekonomik yaptırımları kaldıran bir karar aldı. Irak'taki Amerikalı idareci Paul Bremer, Baas partisi ile eski yönetimin tüm kurumlarının lağvediliğini açıkladı.Temmuz - ABD idaresince atanan Geçici Yönetim Konseyi ilk kez toplandı. Amerikan kuvvetlerinin komutanı askerlerinin düşük yoğunluklu gerilla savaşı ile karşı karşıya olduğunu söyledi. Saddam Hüseyin'in oğulları Uday ve Kusay Musul'da düzenlenen silahlı baskında öldürüldü.
Gerilla savaşı alevleniyor
2003
Ağustos - Irak'taki saldırılar savaşa taraf olmayanları da hedef almaya başladı
Bağdat'taki Ürdün elçiliğine yönelik bombalı saldırıda 11 kişi öldü.
Bağdat'taki Birleşmiş Milletler karargahına yönelik bombalı intihar saldırısında BM'nin Irak temsilcisinin de aralarında olduğu 22 kişi öldü.
Kimyasal Ali diye tanınan ve Halepçe saldırısından sorumlu tutulan Saddam Hüseyin'in kuzeni, Ali hasamn El Mecid yakalandı.
Necef'te düzenlenen bombalı saldırıda aralarında Şii lider Muhammed Bakr El Hakim'in de olduğu 125 kişi öldü.
Ekim - Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, ABD'nin gözden geçirdiği karar tasarısını kabul etti. Varılan uzlaşma ile Irak'ta ABD öncülüğündeki yönetime meşruiyet kazandırıldı ancak yönetimin 'uygulamada mümkün olan en kısa zamanda ' Iraklılara devredilmesi gerektiği vurgulandı.

Birleşmiş Milletler, karargahına yönelik saldırı sonrası çalışanlarını ülkeden çekti
Ekim - Bağdat'ta aralarında Kızıl Haç merkezinin de olduğu pek çok noktaya düzenlenen bombalı saldırlarda düzinelerce kişi öldü.
Kasım - Irak'ta güvenlik koşulları kötüye gitmeye devam etti. ABD Başkanı Bush'un 1 Mayıs'ta savaşın sona erdiğini ilan etmesinden 6 ay sonrası itibariyle, Irak'ta savaş sonrası ölen asker sayısı savaş sırasında ölenlerden faha fazlaydı. Sadece Kasım ayında ölen koalisyon askeri sayısı 105 oldu. Bu, savaşın başlamasından bu yana bir aydaki en yüksek kayıptı.
15 Kasım - Yönetim Konseyi ülkede yönetimi Iraklılara bırakmaya yönelik hızlandırılmış bir takvim açıkladı.
Yönetim devri takviminin ayrıntıları için tıklayın
30 Kasım - ABD Samarra'da askerleri ile çatışmaya giren 50'yi aşkın militanın öldüğünü açıkladı. Iraklı yetkililer, ABD yetkililerinin rakamları abarttığını söylediler.
14 Aralık - Saddam Hüseyin'in yakalandığı dünyaya duyuruldu.
2004
Ocak - ABD'nin Irak'ta yönetimi Hazirana ayında seçilmiş değil danışma toplantıları ile belirlenmilş bir hükümete bırakma planları Şiilerin tepkisini çekti. Basra ve Bağdat'ta bir kaç gün arayla düzenlenen protesto gösterilerine onar bin kişi katıldı.

2007
Yüzbinlerce insan öldü.Kimyasal silahlar bulunamadı.Saddam idam edildi.Amerika hala Irakta.....


Irak'ta bir diktatör Orta Doğu'ya hakim olmasını ve medeni dünyayı sindirmesini sağlayacak silahları üretip gizliyor ve biz buna izin vermeyeceğiz.
ABD Başkanı George W. Bush, Şubat 2003

BBC Turkish

Hiç yorum yok: